علیرضا محسنی نسب 
صحبت با چت‌بات‌ها و ابزارهای هوش مصنوعی و سوال پرسیدن از آن‌ها قلق دارد! در این مقاله می‌خواهیم تمام این نکات و ریزه‌کاری‌ها را با شما در میان بگذاریم تا بتوانید سوال‌های بهتری بپرسید و جواب‌های دقیق‌تری از هوش مصنوعی تحویل بگیرید.
اگر آماده‌اید بیایید ببینیم چگونه از هوش مصنوعی سوال کنیم.
نحوه پرسیدن سوال از هوش مصنوعی به روش حرفه‌ای‌ها!
اجازه دهید سریع و بی‌مقدمه برویم سر اصل مطلب. در ادامه مهم‌ترین نکات صحبت با هوش مصنوعی را معرفی می‌کنیم.
نکته اول: سوال‌تان را دقیق، شفاف و واضح مطرح کنید
وقتی با یک دوست صمیمی صحبت می‌کنیم، خیلی از حرکات و حرفهای معمولی ما معنای خاص و متفاوتی دارند؛ چون سال‌ها یکدیگر را می‌شناسیم و از ذهن هم خبر داریم. این کاملاً طبیعی است. مشکل وقتی آغاز می‌شود که فکر می‌کنیم هوش مصنوعی هم دوست صمیمی ماست!
فراموش نکنید که AI هیچ اطلاعی از پیش‌زمینه ذهنی شما ندارد؛ پس باید همه چیز را دقیق و شفاف برایش توضیح دهید. مثلا اگر می‌خواهید درباره مکان‌های گردشگری اصفهان سوال کنید:
❌ نپرسید: رفتم سمت اصفهان، کجا برم؟
✅ بلکه بپرسید: بهترین مکان‌های گردشگری اصفهان برای یک سفر یک روزه کجاست؟
💡 پیشنهاد خواندنی: دیپ سیک چیست؟ | همه چیز درباره هوش مصنوعی DeepSeek
نکته دوم: حاشیه نروید؛ مختصر و مفید سوال کنید
همین چند وقت پیش بود که سم آلتمن (مدیرعامل چت جی‌پی‌تی) اعلام کرد، تعارف تکه‌پاره‌کردن‌های کاربران با هوش مصنوعی، سالانه میلیون‌ها دلار هزینه روی دوش ما می‌گذارد!
از بحث این هزینه‌ها که بگذریم، احترام به هوش مصنوعی یا پرداختن به موضوعات حاشیه‌ای و کم‌اهمیت، تاثیری در کیفیت پاسخ ندارد؛ فقط باعث می‌شود بخشی از قدرت پردازش سیستم صرف مسائل بی‌اهمیت شود و از کیفیت پاسخ کم شود. پس:
❌ به جای اینکه بپرسید: سلام. حال شما خوب است؟ جسارتا می‌خواستم بدانم درخت گردو چند سال عمر می‌کند؟ پیشاپیش ممنون بابت وقتی که می‌گذارید و پاسخ‌هایی که می‌دهید 🙂
✅ بپرسید: درخت گردو چند سال عمر می‌کنه؟
نکته سوم: اطلاعات لازم را همراه با سوال در اختیار هوش مصنوعی قرار دهید
منبع، متن، تصویر یا هر چیزی را که فکر می‌کنید به هوش مصنوعی در پاسخ‌هایش کمک می‌کند، در اختیارش قرار دهید.
گاهی برای پاسخ به سوالات تخصصی، نیاز است فقط از چند منبع خاص استفاده کنید. در این مواقع بهتر است فایل منابع را در اختیار هوش مصنوعی بگذارید و بگویید فقط از مطالب همان فایل برای پاسخ دادن استفاده کند.
💡 پیشنهاد خواندنی: مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در دیجیتال مارکتینگ
نکته چهارم: شیوه‌های مختلف را در بیان سوال‌تان امتحان کنید
اگر هیچ‌وقت از پاسخ‌های هوش مصنوعی راضی نیستید، احتمالاً نحوه پرسیدن سوال از هوش مصنوعی را نمی‌دانید و همیشه یه‌جور سوال می‌پرسید.
برای حرفهای شدن، بهتر است از شیوه‌های مختلف استفاده کنید. یک بار سوالات کلی بپرسید؛ یک بار جزئی؛ یک بار بدون مقدمه؛ یک بار با مقدمه و… . خلاصه آنقدر شیوه‌های مختلف را امتحان کنید تا بهترین روش را پیدا کنید.
💡 راهنمایی: یکی از روش‌های عالی برای سوال از هوش مصنوعی، حرکت از مباحث کلی به جزئی است. یعنی ابتدا از یک بحث کلی آغاز کنید و سپس وارد جزئیات شوید. آنقدر ادامه دهید تا دقیقاً پاسخ خود را بگیرید.
این روش در حقیقت ترکیب نکات قبلی است. این‌طوری هم زمینه فکری خود را برای هوش مصنوعی مشخص می‌کنید، هم حاشیه نمی‌روید و مستقیماً پاسخ سوال خود را می‌گیرید.
مثال اصفهان را یادتان هست؟ بیایید همان سوال را با تکنیک چهارم بنویسیم:
1️⃣ پرامپت اول: مکان‌های دیدنی اصفهان کجاست؟
2️⃣ پرامپت دوم: پرطرفدارترین‌ها کدام‌اند؟
3️⃣ پرامپت سوم: برای بازدید یک روزه از این مکان‌ها، چطور برنامه‌ریزی کنم؟
نکته پنجم: ساختار/جمله‌بندی سوال‌تان را درست کنید
سوالات پیچیده و مبهم، دلیل اصلی پاسخ‌های پیچیده و مبهم هستند. این مشکل در زبان فارسی بیشتر هم می‌شود. اگر در پرسیدن سوال از ساختار اشتباه استفاده کنید یا اصطلاحات عامیانه‌ای به کار ببرید که برای هوش مصنوعی آشنا نیستند، ممکن است پاسخ‌های نامربوطی دریافت کنید.
بنابراین هنگام نوشتن سوال، به ساختار و جمله‌بندی آن دقت کنید. فعل، فاعل، مفعول و… را در جای درست خود قرار دهید و تا می‌توانید از جملات مجهول دوری کنید. برای مثال:
❌ نپرسید: آیا هوای شمال فردا سر ظهر برای والیبال بازی کردن خوب هست؟
✅ بلکه بپرسید: پیش‌بینی آب‌وهوای شمال برای ظهر جمعه چگونه است؟
💡 پیشنهاد خواندنی: هوش مصنوعی کوپایلت چیست؟ راهنمای کامل استفاده از Copilot AI
نکته ششم: سوالات پیچیده را به چند سوال ساده تقسیم کنید
اگر سوالی تخصصی، پیچیده و چند وجهی دارید، بهتر است همان ابتدا همه سوال را مطرح نکنید. آرام‌آرام پیش بروید و بخش‌های مختلف سوال را بپرسید تا به پاسخ نهایی برسید.
مثالی که برای این نکته داریم چندان آموزنده نیست؛ ولی خب…
اگر معلم شما در امتحان مجازی سوالی مطرح کرد که چند بخش داشت، ابتدا متن سوال را به همراه بخش الف بنویسید. سپس بخش ب را مطرح کنید و الی آخر. اینطور پاسخ‌هایی که دریافت می‌کنید کامل‌تر و دقیق‌تر خواهند بود.
اشتباهات رایج هنگام پرسیدن سوال از هوش مصنوعی
تا اینجا دانستیم چگونه از هوش مصنوعی سوال کنیم و با نکات مثبت آشنا شدیم. حالا می‌خواهیم کمی در خلاف جهت رودخانه شنا کنیم و اشتباهات رایجی را معرفی کنیم که بیشتر کاربران هنگام پرسیدن سوال از هوش مصنوعی مرتکب می‌شوند:
- مبهم پرسیدن
وقتی از هوش مصنوعی سوال می‌کنید، فکر کنید طرف‌حساب شما یک بچه 6 ساله است که هیچ پیش‌زمینه عاطفی یا ذهنی ندارد! بنابراین پیش‌پا‌افتاده‌ترین موضوعات را توضیح دهید و از عباراتی استفاده نکنید که ممکن است برداشت متفاوتی از آن‌ها شود.
- اصطلاحات عامیانه
ضرب‌المثل‌های سنتی و اصطلاحات عامیانه، خوراک ما ایرانی‌هاست. متاسفانه هوش مصنوعی خیلی از این اصطلاحات سر در نمی‌آورد و اگر از آن‌ها استفاده کنید، ممکن است پاسخ کاملاً نامربوطی تحویل‌تان دهد.
- توقع زیاد از هوش مصنوعی
فراموش نکنید چت‌بات‌های هوش مصنوعی فقط می‌توانند به سوالاتی پاسخ‌دهند که پاسخ آن‌ها در منابع اینترنتی موجود باشد. پس برای حل مشکلات عاطفی یا بیماری‌های فیزیکی بهتر است به روان‌شناس یا دکتر مراجعه کنید، نه چت جی‌پی‌تی!
- کلی‌گویی
گاهی سوالی که در ذهن دارید را به‌صورت کلی بیان می‌کنید. در این مواقع هوش مصنوعی هم پاسخ‌های کلی می‌دهد و ممکن است حتی یک خط درباره جزئیاتی که واقعاً به دنبالش هستید، صحبت نکند.
و نکته آخر:
💡 پیشنهاد خواندنی: میدجرنی چیست؟ | معرفی هوش مصنوعی Midjourney برای خلق تصاویر
همیشه به هوش مصنوعی اعتماد نکنید!
وقتی درباره قابلیت‌های هوش مصنوعی مطالعه می‌کنیم، با کلمات خفنی مثل الگوریتم‌های ماشین لرنینگ، دیپ لرنینگ، دیتا ساینس و این‌جور چیزها مواجه می‌شویم. گاهی این کلمات عجیب و انگلیسی که معنای درستش را هم نمی‌دانیم، باعث می‌شود فکر کنیم که هوش مصنوعی خداست و هیچ اشتباهی نمی‌کند؛ ولی اصلا اینطور نیست!
اولین و بزرگترین اشتباه هوش مصنوعی، سوگیری است. چت جی‌پی‌تی، جمینای یا دیپ‌سیک از خود دانشی ندارند؛ بلکه اطلاعات را از منابع اینترنتی استخراج می‌کنند و چکیده آن را در اختیار شما قرار می‌دهند. حالا اگر این منابع اطلاعات غلطی داشته باشند، پاسخ شما نیز غلط خواهد بود.
مشکل وقتی بزرگ می‌شود که هیچ دانشی درباره سوال خود نداشته باشید. آن‌وقت حتی نمی‌توانید کوچکترین اشتباهات را تشخیص دهید. هوش مصنوعی هم معمولاً به جای اینکه بگوید نمی‌دانم، با اعتمادبه‌نفس کامل به سوال شما پاسخ می‌دهد؛ طوری که به اشتباه بودن آن شک نکنید.
🧪 آزمایش: از هوش مصنوعی بخواهید یک کلمه من‌درآوردی را معنا کند. از پاسخ خنده‌دار آن لذت ببرید، فقط حواستان باشد که آن را باور نکنید!
یکی از چالش‌های دیگر هوش مصنوعی، عدم وجود یک فرایند شفاف برای پاسخ دادن به سوالات شماست. شاید برایتان پیش آمده که با پرسیدن یک سوال مشابه از هوش مصنوعی، پاسخ‌های متفاوتی دریافت کنید.
جالب است بدانید که هوش مصنوعی مثل یک جعبه سیاه است که حتی سازندگان آن هم درست نمی‌دانند قرار است چه فرایندی را برای پاسخ به سوالات طی کند. این عدم شفافیت باعث می‌شود اعتماد به AI دشوار باشد.
سوال درست بپرسید، پاسخ درست بگیرید!
در این راهنما آموختیم چگونه از هوش مصنوعی سوال کنیم تا پاسخ بهتری بگیریم. اگر می‌خواهید مهارت‌هایتان کامل‌تر شود، سری به مقاله پرامپت چیست بزنید و نکات آن را به دانسته‌های خود اضافه کنید.
در انتها خوشحال می‌شویم اگر تجربه‌ای از صحبت با هوش مصنوعی دارید یا نکته‌ای می‌دانید که در این مقاله نبود، آن را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.
ارسال نظر